Λαθεμένο μου φαινόταν πάντα το όνομα που μας δίναν:
«Μετανάστες»
Θα πει, κείνοι που αφήσαν την πατρίδα τους. Εμείς, ωστόσο,
δε φύγαμε γιατί το θέλαμε,
λεύτερα να διαλέξουμε μιαν άλλη γη. Ούτε
και σε μιαν άλλη χώρα μπήκαμε
να μείνουμε για πάντα εκεί, αν γινόταν.
Εμείς φύγαμε στα κρυφά. Μας κυνηγήσαν, μας προγράψανε.
Κι η χώρα που μας δέχτηκε, σπίτι δε θα ‘ναι, μα εξορία.
Εμείς απομένουμε δω πέρα, ασύχαστοι, όσο μπορούμε πιο κοντά
στα σύνορα,
προσμένοντας του γυρισμού τη μέρα, καραδοκώντας το παραμικρό
σημάδι αλλαγής στην άλλην όχθη, πνίγοντας μ’ ερωτήσεις
κάθε νεοφερμένο, χωρίς τίποτα να ξεχνάμε, τίποτα
ν’ απαρνιόμαστε,
χωρίς να συχωράμε τίποτα απ’ όσα έγιναν, τίποτα δε συχωράμε.
Α, δε μας ξεγελάει τούτη η τριγύρω σιωπή! Ακούμε ίσαμ’ εδώ
τα ουρλιαχτά που αντιλαλούν απ’ τα στρατόπεδά τους. Εμείς
οι ίδιοι
μοιάζουμε των εγκλημάτων τους απόηχος, που κατάφερε
τα σύνορα να δρασκελίσει. Ο καθένας μας,
περπατώντας μες στο πλήθος με παπούτσια ξεσκισμένα,
μαρτυράει την ντροπή που τη χώρα μας μολεύει.
Όμως κανένας μας
δε θα μείνει εδώ. Η τελευταία λέξη
δεν ειπώθηκε ακόμα.
«Μετανάστες»
Θα πει, κείνοι που αφήσαν την πατρίδα τους. Εμείς, ωστόσο,
δε φύγαμε γιατί το θέλαμε,
λεύτερα να διαλέξουμε μιαν άλλη γη. Ούτε
και σε μιαν άλλη χώρα μπήκαμε
να μείνουμε για πάντα εκεί, αν γινόταν.
Εμείς φύγαμε στα κρυφά. Μας κυνηγήσαν, μας προγράψανε.
Κι η χώρα που μας δέχτηκε, σπίτι δε θα ‘ναι, μα εξορία.
Εμείς απομένουμε δω πέρα, ασύχαστοι, όσο μπορούμε πιο κοντά
στα σύνορα,
προσμένοντας του γυρισμού τη μέρα, καραδοκώντας το παραμικρό
σημάδι αλλαγής στην άλλην όχθη, πνίγοντας μ’ ερωτήσεις
κάθε νεοφερμένο, χωρίς τίποτα να ξεχνάμε, τίποτα
ν’ απαρνιόμαστε,
χωρίς να συχωράμε τίποτα απ’ όσα έγιναν, τίποτα δε συχωράμε.
Α, δε μας ξεγελάει τούτη η τριγύρω σιωπή! Ακούμε ίσαμ’ εδώ
τα ουρλιαχτά που αντιλαλούν απ’ τα στρατόπεδά τους. Εμείς
οι ίδιοι
μοιάζουμε των εγκλημάτων τους απόηχος, που κατάφερε
τα σύνορα να δρασκελίσει. Ο καθένας μας,
περπατώντας μες στο πλήθος με παπούτσια ξεσκισμένα,
μαρτυράει την ντροπή που τη χώρα μας μολεύει.
Όμως κανένας μας
δε θα μείνει εδώ. Η τελευταία λέξη
δεν ειπώθηκε ακόμα.
Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Για τον όρο “Μετανάστες”» (1937)
Μετάφραση Μ. Πλωρίτης
Μετάφραση Μ. Πλωρίτης
****
Θυμόμαστε τους στίχους του Μπρεχτ και αναρωτιόμαστε, η ιστορία δε θα πάψει ποτέ να επαναλαμβάνεται;
Το έγκλημα στο Φαρμακονήσι δεν είναι μακρινός απόηχος και ακόμα η επίσημη γλώσσα του κράτους κάνει λόγο για λαθρομετανάστες, για Πακιστανούς, Αφγανούς και άλλους τέτοιους, που περνούν παράνομα τα σύνορα της χώρας μας. Τα κυρίαρχα ΜΜΕ αναρωτιούνται «τι ευθύνη έχουμε εμείς, αν εκείνοι κατά χιλιάδες μες στο Γενάρη μήνα, παίρνουν τα παιδιά τους σε μια βάρκα στο Αιγαίο και πνίγονται;»*
Μετανάστης, πρόσφυγας, ξένος… Μάλλον γι’ αυτούς κάτι λιγότερο από ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Μάλλον γι’ αυτούς η απώλεια ανθρώπινων ζωών στην προσπάθεια αναζήτησης μιας διεξόδου από μια αβάσταχτη ζωή, είναι απλώς στατιστική.
Και για όσους καταφέρνουν να επιβιώσουν από τις παγίδες των συνόρων, τους υποδέχονται τα κέντρα φιλοξενίας μεταναστών (sic). Πολιτική ορθότητα για τα σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Φιλόξενη χώρα η Ελλάδα, βεβαίως. Αλλά μόνο για εκείνους τους ξένους (τους δυτικούς, τους καλούς) που έρχονται να χρυσοπληρώσουν μια χωριάτικη σαλάτα και να θαυμάσουν τον Παρθενώνα, το σύμβολο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Την ίδια ώρα που οι άλλοι ξένοι, οι ανεπιθύμητοι, αυτοί που δε λογίζονται για άνθρωποι, στοιβάζονται κατά εκατοντάδες σε κοντέινερ ανά την Ελλάδα. Υπό συνθήκες άθλιας υγιεινής, διατροφής, ασφάλειας. Χωρίς να γνωρίζουν πότε (και αν) θα φύγουν από εκεί. Και ούτε πού θα πάνε μετά…
Μάλλον η ιστορία τίποτα δε μας έχει διδάξει. Στο χέρι μας όμως είναι να την αλλάξουμε! Στο χέρι μας είναι να ανοίξουμε τα μάτια μας σ’ αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Να αφουγκραστούμε τον ανθρώπινο πόνο και την απόγνωση. Να σκύψουμε με σεβασμό πάνω στο ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟ μας, όποιο κι αν είναι το χρώμα του, το θρήσκευμά του, το φύλο του και η φυλή του. Να ενημερωθούμε. Και να δράσουμε. Στο χέρι μας είναι. "Η τελευταία λέξη δεν ειπώθηκε ακόμα"!
Σε αυτό το σύνδεσμο υπάρχει η ηλεκτρονική αίτηση για το κλείσιμο των κέντρων κράτησης στην Ελλάδα. Μερικές φορές η πράξη αλληλεγγύης μπορεί να είναι κάτι τόσο απλό, όσο μια υπογραφή. Ας βοηθήσουμε όλοι να συγκεντρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός υπογραφών και να δείξουμε ότι δεν αδιαφορούμε για τη μοίρα των συνανθρώπων μας!
______________________________________________
*Αναφερόμαστε στη δήλωση του Γ. Πρετεντέρη στο δελτίο ειδήσεων του Mega. Το σχετικό βίντεο εδώ.