Mε αφορμή την Εργατική Πρωτομαγιά, που φέτος λόγω των γνωστών εξελίξεων και παρεμβάσεων με την αφαίρεση δικαιωμάτων που κατακτήθηκαν μέσα από αγώνες και αίμα, αποκτά ιδιαίτερη φόρτιση, θέλω με την παρούσα ανάρτηση να αποτίσω ένα φόρο τιμής σε έναν μεγάλο αγωνιστή και δικό μας άνθρωπο τον Έλληνα μετανάστη Λούη Τίκα που ηγήθηκε της μεγαλύτερης απεργίας των μεταλλωρύχων στην ιστορία των ΗΠΑ και δολοφονήθηκε με άγριο τρόπο στο Κολοράντο. Στη μεγάλη εκείνη Σφαγή του Λάντλοου (Ludlow Massacre) της 20ης Απριλίου 1914, που αποτελεί ακόμη και σήμερα: ημέρα μνήμης για τα αμερικάνικα συνδικάτα.
Ο Luis Tikas, Ηλίας Σπαντιδάκης το ελληνικό του όνομα, γεννήθηκε στο χωριό Λούτρα του Ρεθύμνου το 1886. Και το 1906 σε ηλικία 20 χρόνων μετανάστευσε στην Αμερική όπου βρέθηκε στο Ντένβερ του Κολοράντο κοντά στους συγγενείς του που δούλευαν στα ορυχεία χαλκού των Ροκφέλερ. Πρώτα άνοιξε καφενείο το οποίο κατά σύμπτωση βρισκόταν απέναντι στα τοπικά γραφεία των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου (Wobblies). Ευαίσθητος άνθρωπος εντυπωσιάζεται από τις μεσαιωνικές συνθήκες των ορυχείων: στο διάστημα 1910-1913 πάνω από 600 ανθρακωρύχοι είχανε χάσει τη ζωή τους μέσα στις στοές, μεταξύ των οποίων και αρκετοί Έλληνες. Δωδεκάωρη εργασία και πολύ χαμηλά μεροκάματα συν το ό,τι τα σπίτια που έμεναν και τα καταστήματα που ψώνιζαν ανήκαν στην Εταιρία των ορυχείων που κοστολογούσε τα προϊόντα 25% ακριβότερα από τις τιμές της αγοράς και οι εργάτες δεν μπορούσαν να ψωνίσουν από αλλού γιατί τους πλήρωνε με κουπόνια ανταλλάξιμα μόνο στα δικά της καταστήματα. Έτσι ο Τίκας δεν άργησε να στραφεί στον αγώνα για καλύτερες συνθήκες ζωής.
Το 1912 κλείνει το καφενείο και βρίσκεται στα ορυχεία του Φρέντερικ, τα πιο σκληρά ορυχεία του Κολοράντο. Στις 19 Νοέμβρη του ίδιου χρόνου βρίσκεται επικεφαλής 63 Ελλήνων που κατεβαίνουν σε απεργία, ακολουθούν και οι υπόλοιποι εργάτες και ο Τίκας έρχεται σε επαφή με την Ένωση Ανθρακωρύχων Αμερικής (United Mine Workers of America). Τότε αναδεικνύεται η ηγετική του φυσιογνωμία που εκτός από τη μαχητικότητα του, έχει και το προσόν των γραμματικών γνώσεων (λέγεται ότι πριν μεταναστεύσει στην Αμερική πέρασε για 1 χρόνο από τη Νομική της Αθήνας) και της άπταιστης γνώσης των αγγλικών.
Η απεργία σαν πυρκαγιά αρχίζει να εξαπλώνεται και σε άλλα ορυχεία και στις 23 Σεπτεμβρίου του 1913 ξεκινά η μεγάλη απεργία στην πόλη Λάντλοου όπου υπήρχαν 13.000 ανθρακωρύχοι. Αλλά ας αφήσουμε από εδώ και κάτω να μας διηγηθεί πως εξελίχτηκαν τα πράγματα ο Ζeeses Papanikolas από το βιβλίο του «BURIED UNSUNG»:
(...)Τα κυριότερα αιτήματα των απεργών του Λάντλοου ήταν τα παρακάτω:
>Να ψωνίζουν από όποιο κατάστημα προτιμούσαν οι ίδιοι.
>Να πηγαίνουν σε όποιον γιατρό επιθυμούσαν και όχι στους γιατρούς της εταιρίας.
>Να αναγνωριστεί το συνδικάτο τους.
>Να καθιερωθεί η οκτάωρη εργασία.
>Να εφαρμοστούν αυστηρά οι νόμοι της Πολιτείας του Κολοράντο όσον αφορά την ασφάλεια των ορυχείων, να καταργηθεί το script, όπως και το σύστημα φρουρών της εταιρείας που έκανε τους εργατικούς καταυλισμούς να μη διαφέρουν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Επικεφαλής της απεργίας ήταν ο Τζον Λόζον και ο Λούης Τίκας, που είχε μια ομάδα στήριξης από Κρητικούς, μερικοί από τους οποίους είχαν πάρει μέρος στις απεργίες του Μπίνγκαμ στη Γιούτα.Στις αρχές της απεργίας, η εταιρεία για να την καταπνίξει προέβη σε έξωση των απεργών από τα οικήματα στα οποία τους στέγαζε και προσέλαβε απεργοσπάστες. Οι απεργοί δεν πτοήθηκαν. Έστησαν σκηνές στην περιοχή σε στρατηγικό σημείο, ώστε να εμποδίζουν τους απεργοσπάστες να μπουν στα ορυχεία.
Τον Οκτώβριο, ο καταυλισμός των απεργών λειτουργούσε σαν πόλη: πεντακόσιοι άνδρες, τριακόσιες πενήντα γυναίκες, τετρακόσια πενήντα παιδιά, ελληνικός φούρνος, ελληνικό καφενείο.Η εταιρεία ζήτησε την παρέμβαση της εθνοφρουράς και ο κυβερνήτης του Κολοράντο συμφώνησε. Οι συγκρούσεις ήταν βιαιότατες. Τότε η οικογένεια Ροκφέλερ υπέβαλε το αίτημα να ντυθούν με στολές της εθνοφρουράς δικά της, έμπιστα πρόσωπα, αποφασισμένα αν χρειαστεί να ρίξουν στο ψαχνό. Ο κυβερνήτης το αποδέχθηκε και αυτό. Αλλά οι απεργοί δεν υποχώρησαν - ακόμη και όταν οι Ροκφέλερ έστειλαν ένα θωρακισμένο αυτοκίνητο το οποίο έφερε πολυβόλο και οι εθνοφρουροί το αποκαλούσαν Death Special.
Ήταν φανερό ότι στις 20 Απριλίου 1914 η εθνοφρουρά θα εισέβαλε και θα εκκένωνε τον καταυλισμό των απεργών. Ήταν Δευτέρα του Πάσχα και οι περισσότεροι κοιμούνταν αφού την προηγούμενη γιόρταζαν το ελληνικό Πάσχα. Οι πιστολάδες της εταιρίας απαίτησαν από τον Λούη Τίκα να τους παραδώσει δύο Ιταλούς συνδικαλιστές. Ο Τίκας ζήτησε ένταλμα σύλληψης αλλά τέτοιο πράγμα δεν υπήρχε και ο Τίκας αρνήθηκε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση.Λίγο αργότερα έπεσε η πρώτη βολή: μερικοί από τους απεργούς ήταν οπλισμένοι. Το Κολοράντο αποτελούσε μέρος της Άγριας Δύσης. Ακολούθησε μάχη χαρακωμάτων ενώ οι γυναίκες και τα παιδιά έτρεξαν να σωθούν στους γύρω λόφους.
Σύμφωνα με την μαρτυρία της Μαίρη Χάρρις, γνωστής και ως Mother Jones, πάνω από σαράντα άτομα σκοτώθηκαν από σφαίρες και από ασφυξία, ενώ ένα αγοράκι δέχτηκε μια σφαίρα στο κεφάλι καθώς προσπαθούσε να σώσει το γατάκι του. Σύμφωνα με την Mother Jones οι πιστολάδες είχαν καταναλώσει πολύ ουίσκι από το κοντινό σαλούν και βρίσκονταν σε έξαλλη κατάσταση. Τα επεισόδιο, που αποτελεί μαύρη σελίδα στην ιστορία των ΗΠΑ, ονομάστηκε «σφαγή του Λάντλοου».
Ο Τίκας με απαράμιλλο θάρρος, ζήτησε να δει τον επικεφαλής της εθνοφρουράς, λοχαγό Καρλ Λίντερφελντ (Karl Linderfeld) κρατώντας λευκή σημαία. Οι δυο τους συναντήθηκαν στο λόφο και μίλησαν για λίγο. Έπειτα οι αυτόπτες μάρτυρες είπαν ότι ο αξιωματούχος χτύπησε με πρωτοφανή αγριότητα τον Τίκα στο κεφάλι με την καραμπίνα του. Η καραμπίνα έσπασε στα δύο όπως και το κρανίο του Τίκα. Οι εθνοφρουροί βάλθηκαν να πυροβολούν το άψυχο σώμα.
Ευθύς αμέσως εισέβαλαν στον καταυλισμό, ρίχνοντας αδιακρίτως εναντίον σε οτιδήποτε κουνιόταν. Έδιωξαν τους απεργούς, σκότωσαν 18 άτομα, 10 εκ των οποίων ήταν παιδιά από τριών μηνών ως 11 ετών, και έκαψαν τις σκηνές τους. Όταν οι απεργοί ξαναμπήκαν μερικές ημέρες αργότερα στον καταυλισμό βρήκαν το πτώμα του Τίκα. Η κηδεία του έγινε στις 27 Απριλίου και τη νεκρώσιμη πομπή ακολούθησαν χιλιάδες εργάτες.
Μετά τη σφαγή στο Λάντλοου, οι συγκρούσεις των εργατών με την εθνοφρουρά σε όλη την Πολιτεία του Κολοράντο έλαβαν τεράστιες διαστάσεις. Τα συνδικάτα κάλεσαν τους εργάτες να εξοπλιστούν με «όλα τα όπλα και τα πυρομαχικά που μπορούσαν να αποκτήσουν νόμιμα» και άρχισε πραγματικός ανταρτοπόλεμος ανάμεσα στην εθνοφρουρά και στα συνδικάτα που διήρκεσε δέκα ημέρες. Οι συγκρούσεις τερματίστηκαν μόνον όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Γουίλσον έστειλε μονάδες του ομοσπονδιακού στρατού στην περιοχή. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, σκοτώθηκαν συνολικά 69 άτομα. Στον θλιβερό απολογισμό θα πρέπει να προσθέσουμε και τα εξής: 400 απεργοί συνελήφθησαν, 332 από αυτούς παραπέμφθηκαν για φόνο και μόνο ένας, ο Τζον Λόουσον, καταδικάστηκε αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο του Κολοράντο αργότερα τον αθώωσε. Από την εθνοφρουρά παραπέμφθηκαν 22 άτομα - ανάμεσά τους και δέκα αξιωματικοί - και σε μια παρωδία δίκης, που ως τέτοια διδάσκεται σήμερα σε διάφορες πανεπιστημιακές σχολές, αθωώθηκαν όλοι, πλην του λοχαγού Λίντερφελντ, ο οποίος δολοφόνησε τον Τίκα. Όμως, η ποινή που του επιβλήθηκε ήταν απλή πειθαρχική επίπληξη..."
Τελικά η ιστορία αυτή πήγαινε να ξεχαστεί και την επανάφερε στο προσκήνιο ο μεγάλος τροβαδούρος Woody Guthrie (το καλλιτεχνικό πρότυπο του Bob Dylan) που γύριζε με την κιθάρα του όλη την Αμερική τραγουδώντας σε πόλεις χωριά και εργοστάσια τραγούδια με στίχους πολιτικού περιεχομένου,όταν το 1944 έγραψε το περίφημο «Ludlow Massacre» που γνώρισε μεγάλη επιτυχία.
