Οι άνθρωποι που ρισκάρουν τις ζωές τους για να φθάσουν στην Ευρώπη πολύ συχνά καλούνται «μετανάστες», όμως η υφιστάμενη κρίση της Μεσογείου είναι πρωταρχικά μία προσφυγική κρίση. Η μεγάλη πλειονότητα των χιλιάδων ανθρώπων που πραγματοποίησαν επικίνδυνα θαλάσσια ταξίδια στη Μεσόγειο για να προσεγγίσουν την Ευρώπη στους έξι πρώτους μήνες τους 2015 διαφεύγουν από πολέμους, συγκρούσεις ή διωγμούς.
Αυτό το γεγονός καθιστά την πρόσφατη κρίση στη Μεσόγειο πρωταρχικά (και ουσιαστικά) μία προσφυγική κρίση, σύμφωνα και με την καινοτόμο Έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη 1 Ιουλίου.
Η Έκθεση είχε ως εύρημα ότι το ένα τρίτο των 137.000 ανδρών, γυναικών και παιδιών που κατέφθασαν από την θάλασσα στην Ιταλία ή την Ελλάδα έρχονταν από τη Συρία, με την κατάστασή τους να κρίνεται σχεδόν καθολικά ότι εμπίπτει στο προσφυγικό καθεστώς ή έτερες μορφές προστασίας.
Η δεύτερη και τρίτη πιο συχνή χώρα προέλευσης ήταν το Αφγανιστάν και η Ερυθραία, με τους ανθρώπους που έρχονται από αυτές να εμπίπτουν στις περισσότερες των περιπτώσεων, επίσης, σε προσφυγικό καθεστώς.
 |
| Πρόσφυγες και Μετανάστες που κατέφθασαν μέσω θαλάσσης στην Ευρώπη - Ιανουάριος-Ιούνιος 2015 |
“Καθώς η Ευρώπη συζητά αναφορικά με τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης της οξυνόμενης κρίσης στη Μεσόγειο, θα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι: οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που καταφθάνουν από τη θαλάσσια οδό στην Ευρώπη είναι πρόσφυγες, αναζητώντας προστασία από τον πόλεμο και από τους διωγμούς», δήλωσε ο António Guterres, Ύπατος Αρμοστής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.
Τα δεδομένα που συλλέχθησαν από την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Μάλτα και την Ισπανία επιβεβαίωσαν μία δραματική αύξηση της τάξης του 83 τοις εκατό για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που πέρασαν τη Μεσόγειο από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο – σε απόλυτους αριθμούς 137.000 συγκριτικά με 75.000 για την ίδια περίοδο του περασμένου έτους.
Ιστορικά, τα περάσματα αυξάνονται σε σημαντικό βαθμό κατά το δεύτερο μισό του έτους, και ειδικότερα κατά την περίοδο των καλοκαιρινών μηνών, και έτσι αναμένεται ότι αυτοί οι αριθμοί θα συνεχίσουν να αυξάνονται δραματικά. Οι αφίξεις κατά το δεύτερο μισό του 2014 ήταν σχεδόν διπλάσιες από αυτές του πρώτου μισού.
 |
| Οι 5 εθνικότητες με τους μεγαλύτερους αριθμούς αφίξεων στην Ευρώπη |
Οι απώλειες ζωών στη θάλασσα αυξήθηκαν επίσης σε επίπεδα-ρεκόρ τον Απρίλιο του 2015, και στη συνέχεια μειώθηκαν δραστικά τον Μάιο και τον Ιούνιο. Μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου, 479 πρόσφυγες και μετανάστες πνίγηκαν ή χάθηκαν, σε αντίθεση με τους 15 κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων μηνών του περασμένου έτους.
 |
| Πρόσφυγες και Μετανάστες που κατέφθασαν μέσω θαλάσσης στην Ευρώπη (σύγκριση 2014-2015/Ανά μήνα) |
Τον Απρίλιο, η κατάσταση ήταν ιδιαιτέρως τραγική. Έπειτα από μία σειρά συνεχόμενων ναυαγίων, 1.308 πρόσφυγες και μετανάστες πνίγηκαν ή χάθηκαν μέσα σε ένα μόνο μήνα (αρνητικός αριθμός ρεκόρ), σε σχέση με τους 42 τον Απρίλιο του 2014.
 |
| Πρόσφυγες και Μετανάστες που κατέφθασαν μέσω θαλάσσης στην Ευρώπη (Ανά έτος) |
Τον Μάιο, ο αριθμός των προσφύγων και των μεταναστών που πνίγηκαν ή αγνοούνταν μειώθηκε στους 68, στο ένα τρίτο δηλαδή σε σχέση με τους 226 μόλις ένα χρόνο νωρίτερα. Η καθοδική αυτή τάση συνεχίστηκε και τον Ιούνιο, κατά τον οποίο υπήρξαν 12 απώλειες ζωών σε σύγκριση με τις 305 του 2014. Πάντως, αυτοί οι αριθμοί δείχνουν ότι στους έξι πρώτους μήνες αυτού του έτους αναφέρθηκαν 1.867 άνθρωποι που πέθαναν από πνιγμό ή χάθηκαν στη θάλασσα.
«Η μείωση του αριθμού των ανθρώπων που πνίγηκαν τους τελευταίους δύο μήνες είναι ενθαρρυντική: ένα σημάδι που δείχνει ότι με τη σωστή πολιτική, με την υποστήριξη μίας αποτελεσματικής επιχειρησιακής απόκρισης, υπάρχει η δυνατότητα να σωθούν περισσότερες ζωές στη θάλασσα», δήλωσε ο Guterres. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση. Για τους χιλιάδες των προσφύγων και μεταναστών που συνεχίζουν να διασχίζουν τη Μεσόγειο κάθε εβδομάδα, οι κίνδυνοι παραμένουν πραγματικοί και έντονοι».
 |
| Πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν διασωθεί περιμένουν να αποβιβαστούν από το Πλοίο του Ιταλικού Ναυτικού "Spica" σε ένα ρυμουλκό σκάφος που θα τους μεταφέρει στο λιμάνι του Pozzallo - UNHCR / Francesco Malavolta |
Η έκθεση δείχνει ότι ο δρόμος της Ανατολικής Μεσογείου από την Τουρκία στην Ελλάδα έχει πλέον «υπερβεί» αυτόν της κεντρικής Μεσογειακής οδό – δηλαδή από τη Βόρεια Αφρική στην Ιταλία – ως η κύρια πηγή θαλάσσιων αφίξεων.
Η πλειονότητα όσων καταφθάνουν στην Ελλάδα είναι πρόσφυγες από τη Συρία. Οι περισσότεροι διέφυγαν πρωταρχικά στις γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία και ο Λίβανος.
Όμως, έπειτα από αρκετά χρόνια αυξανόμενων πιέσεων και ανεπαρκούς διεθνούς υποστήριξης, οι οικονομίες και οι υποδομές πολλών χωρών υποδοχής προσφύγων αγωνίζονται σκληρά να ανταπεξέλθουν, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολο για τους πρόσφυγες να βρουν εργασία, καταφύγιο, υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση. Καθώς οι ανθρωπιστικές εκκλήσεις για την βοήθειά τους υποχρηματοδοτούνται, πολλοί δεν έχουν επιλογή από το να μεταβούν σε νέο προορισμό.
Έπειτα από την άφιξή τους στην Ελλάδα, όπου μια περιορισμένη υποδομή μεταφράζεται σε ανεπαρκείς συνθήκες υποδοχής για τις νέες αφίξεις, πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες συνεχίζουν το ταξίδι τους υπερβαίνοντας τα σύνορα της ΠΓΔΜ και της Σερβίας προς την Ουγγαρία.
Οι Ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να επωμιστούν το μερίδιο του φορτίου για την
ανταπόκριση στην προσφυγική κρίση, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό τους.
Η έκθεση δείχνει ότι σε ημερήσια βάση, κατά μέσο όρο περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι εισέρχονται στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας από την Ελλάδα, σε σύγκριση με 200 μόλις πριν από μερικές εβδομάδες. Υπάρχουν συχνές αναφορές κακοκοποιήσεων και βίας στην πορεία του ταξιδιού αυτού από δίκτυα εγκληματιών.
“Η Ευρώπη έχει μία ξεκάθαρη ευθύνη να βοηθήσει όσους επιζητούν προστασία από τον πόλεμο και τους διωγμούς”, δήλωσε ο Guterres. “Η άρνηση αυτής της ευθύνης απειλεί τις ίδιες τις θεμέλιες λίθους του ανθρωπιστικού συστήματος που η Ευρώπη εργάστηκε τόσο σκληρά να οικοδομήσει. Οι Ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να επωμιστούν το μερίδιο του φορτίου για την ανταπόκριση στην προσφυγική κρίση, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό τους.»
Διαβάστε εδώ το πλήρες κείμενο της Έκθεσης: The Sea Route to Europe: The Mediterranean passage in the age of refugees
Πηγή: www.socialpolicy.gr
